Memartabatkan Bahasa Melayu
Bil.6/2022 BMKPM
Munsyi Md Rasul bin Haron
1.1 Pengenalan
Kesalahan penggunaan perkataan berpunca daripada kekurangan pemahaman mengenai
makna, konteks penggunaan dan fungsi sesuatu perkataan. Kesalahan yang paling
sering dilakukan ialah penggunaan kata sendi nama, kata ganti nama dan kata
soal. Misalnya, penggunaan kata ganti nama orang pertama dan orang kedua
mempunyai konteks sosial yang amat kuat. Kata soal pula sering digunakan dalam
ayat penyata walaupun penggunaannya terhad untuk tujuan menyoal dan dalam
situasi ketidakpastian.
1.2 Kata Sendi Nama
Kesalahan jenis ini adalah
antara yang paling banyak dilakukan oleh pengguna bahasa. Puncanya adalah
kerana kekurangan pengetahuan mengenai fungsi sesetengah kata sendi nama.
Kesalahan tersebut ialah menggunakan kata sendi nama “di“, khususnya dalam
frasa “di kalangan“ dan “di hari“; menggunakan kata sendi “ke“ dan “dari“ pada
posisi hadapan frasa nama waktu, dan tidak dapat membezakan penggunaan kata
sendi nama “dalam“ dengan frasa sendi nama “di dalam“ dan “antara“ dengan “di
antara“.
1.2.1 “Di kalangan“ dan
“Di hari“
Kata sendi ‘di’ mengisi
dua posisi sahaja, iaitu di hadapan frasa nama tempat (1a-c) dan frasa nama
arah (2a-c).
(1)
a. di pejabat
b. di Universiti Sains
Malaysia
c. di Pulau Pinang
(2)
a. di atas
b. di hadapan
c. di sebelah
Penggunaan kata sendi “di“
selain daripada dua posisi ini dianggap tidak gramatis. Oleh itu, penggunaan
“di“ di hadapan frasa nama bukan tempat dan arah, misalnya frasa nama abstrak
(3a) dan masa (3b-d) adalah tidak gramatis.
(3)
a. *di kalangan
b. *di hari
c. *di zaman
d. *di era
“Kalangan“ dalam (3a) sama
erti dengan “golongan“ atau “kumpulan“. Oleh itu, kata sendi yang boleh hadir
di hadapannya ialah “dalam“. “Hari“ (3b), “zaman“ (3c) dan “era“ (3d) ialah
frasa nama masa. Oleh itu, kata sendi yang boleh hadir di hadapannya ialah
“pada“.
(3)
a. dalam kalangan
b. pada hari
c. pada zaman
d. pada era
Contoh penggunaan dalam
ayat adalah seperti (4a-d) yang berikut:
(4)
a. Dia yang terpintar
dalam kalangan pelajar kelas ini.
b. Kelas bahasa Malaysia
diadakan pada hari Rabu.
c. Pada zaman batu,
manusia dipercayai hidup di dalam gua.
d. Kehidupan manusia pada
era teknologi maklumat dan komunikasi ini sepatutnya lebih mudah.
1.2.2 “Di dalam“ dan “Dalam“
Frasa “di dalam“ ialah
kombinasa kata sendi nama “di“ dan kata nama arah “dalam“. Frasa ini mengisi
posisi hadapan frasa nama konkrit (5a-c). Secara bersendirian, “dalam“ boleh
berfungsi sebagai kata sendi nama. Dalam fungsi ini, ia mengisi posisi hadapan
frasa nama abstrak (6a-c).
(5)
a. di dalam kotak
b. di dalam kereta
c. di dalam rumah
(6)
a. dalam hal ini
b. dalam masalah ini
c. dalam situasi ini
Dalam (5a-c), “kotak“,
“kereta“ dan “rumah“ ialah frasa nama konkrit. Oleh itu, penggunaan kata sendi
nama “di“ dan arah “dalam“ adalah gramatis. Dalam situasi ini, kata sendi
“dalam“ tidak boleh digunakan secara bersendirian.
(5)
a. *dalam kotak
b. *dalam kereta
c. *dalam rumah
Dalam (6a-c) pula, “hal
ini“, “masalah ini“ dan “situasi ini“ ialah frasa nama abstrak. Oleh itu,
penggunaan kata sendi nama “dalam“ adalah gramatis. Dalam situasi ini,
penggunaan kata sendi “di“ adalah tidak gramatis.
(6)
a. *di dalam hal ini
b. *di dalam masalah ini
c. *di dalam situasi ini
